Kulaklık
Kulaklık Nedir...
Özellikle mobil (telefon, CD, MP3) çalarların ortaya çıkmasından bu yana, akla gelebilen her türlü formdaki kulaklıklar giderek daha fazla rağbet görmektedir. Esas itibariyle, kulaklıklar daima zar biçimindeki iki ses dönüştürücüsünden („mini hoparlörler“), bir kablo ve bir kilit bağlantı fişinden meydana gelir. Taşınabilir cihazlarda, yapısal biçimler, kulak içine takılan çok küçük kulaklıklardan büyük istiridye kabuğu biçimindeki ve yapılacak seçime göre kulağı bütünüyle örten başlık kulaklıklarına veya kulaklar üzerine oturan ve kulağı kapatan veya yarı açıkta tutan çeşitlere kadar değişkenlik göstermektedir. Böylece, kulaklığın doğrudan kulağa etki etmesi için, kulaklıklar çok yoğun bir duyma imkanı sunmakta ve en azından normal ses şiddetinde bile, çevreye karşı kişinin kendi müzik zevki nedeniyle rahatsızlık verilmesinden sakınılmaktadır. Aksi durumlarda ise dikkatli olunması gerekir: Kulaklık üzerinden fazla yüksek ses ile müzik dinlemek, kulakta kolayca hasarlara yol açabilir.
Klasik Şekil: İstiridye Kabuğu
Klasik kulaklıklar, içlerinde ses dönüştürücüleri bulunan büyük şekillerdeki istiridye kabuklarına benzer bir yapıdan meydana gelmektedir. Burada esas olarak, kulağı kuşatmayan ama örten ve kulağı kuşatan kulaklıklar arasında bir ayırım yapılmalıdır.
Bu sınıflandırma içerisinde kapalılık belirli bir rol oynamaktadır.
Kapalı istiridye kabuğu biçimli kulaklıklarda, yumuşak plastik maddeden yapılan kapatma ile daha yüksek seviyeli bas basınçlarına ulaşılmalıdır. Ama burada, çoğu zaman kulak için alışık olunmayan basınçlar da söz konusudur.
Buna karşın, yarı açık ve açık istiridye kabuğu biçimli kulaklıklar yumuşak plastik (köpük) kullanırlar, ama bas basıncının oluşturulması için daha komplike inşa edilmiş yapılara ihtiyaç duyarlar. Zımbalı bir kapatma, basınç dengesine imkan vermektedir.
Kapalı ve kulağı kuşatan kulaklıklar, rahatsızlık verici dış sesleri etkili biçimde bastırma avantajını sunmaktadır.
Kulak İçine Takılan Kulaklıklar
Geleneksel kulaklıklarda olduğu üzere, kulak içine takılan bir kulaklık (3,5 milimetrelik) kilit biçiminde, ilgili cihaza bağlanabilir özellikteki bir girişten, kablolardan ve iki kulak alıcısından meydana gelir. Klasik kulaklıkta istiridye kabukları kulak üzerinde yer alırken, kulak içi modelde kulaklıklar küçük düğmeler halinde doğrudan kulak içine takılır. Bazı üreticiler çeşitli büyüklüklerde, kulaklık düğmeleri üzerine takılabilen ve kulaklığın ilgili kulak yolu büyüklüğüne ayarlanabildiği silikon kaplamalar sunmaktadır. Diğer üreticiler, sesten korunma tapalarına benzer şekilde, kulaklığı etrafı köpük maddesi ile çevrili olarak sunmaktadır. Böylece, aynı zamanda çevreden gelen gürültüler bertaraf edilir.
Kulak içine takılan kulaklıklarda ses doğrudan kulak yoluna etki ederken, kulaklık olmadan meydana gelen doğal bir duymada insanın kendi kulak kepçesi devreye girmektedir. Bundan dolayı, kulaklık üzerinden sağlanan duyma olayları, Hifi tertibatlarındaki stereo mikrofonlar üzerinden sağlananlara göre çok daha doğrudan ve yoğun olarak hissedilir. Böylece, ses tonlarının lokasyonları da bozulur. Kulak içine takılan kulaklıkları kullananlar, örneğin keman sesinin hangi yönden geldiğini tespit etmekte zorlanırlar. Ayrıca yüksek ses şiddetinde meydana gelen bir doğrudan seslendirme, kulağa hızla zarar verebilir.
Burada, bazı üreticiler tarafından sunulan „S-Logic“ teknolojisi yardım sağlamalıdır. Böylece ses dalgaları öne ve aşağıya oturtulan ses dönüştürücüleri ile dolaylı olarak kulak yoluna verilir. Bunun faydası ise, seslerin daha iyi bir şekilde algılanmasının yanısıra, kulak zarının da korunmasıdır.
Başlık Mikrofonlarının Özel Biçimi
Istiridye kabuğu biçimli ve kulak içine takılan kulaklıkların yanısıra, başlık mikrofonu ile alışılmışın oldukça dışında, kafanın üzerine asılan iki kompakt mikrofondan meydana gelen ve kulaklara tamamen serbest biçimde ses veren bir seçenek daha mevcuttur.
Kulaklık Tekniği
Kulaklıklar çoğu zaman dinamik ve elektrodinamik olarak çalışırlar. Yükselticiden gelen akım, dinamik bir mikrofonda olduğu üzere, bir sürekli mıknatısa ait halka biçimindeki bir hava boşluğu içerisinde hareket eden bir daldırma bobini içinden geçer. Bobin kendisine bağlı olan zarı harekete geçirir. Bu yapı şekli günümüzde en yaygın olarak kullanılan model olup, yüksek bir geri dönüş kalitesi sunmaktadır.
Ayrıca, kulaklıkların değerlendirilmesinde bir önemli faktör empedans konusudur. Bu değer, bu kulaklık ile maksimum olarak hedeflenen perfomansı tarif etmektedir. 8 ohm’luk bir kulaklıkta minimum direnç 6,4 ohm’dan daha küçük olamaz. Yani kulaklık empedansı, bobinin tel direncinden asla küçük değildir. 6,4 V gücündeki bir alternatif akım, maksimum performans olarak 6,4 watt sağlar.
(Kulak içine takılan) kulaklıklar pasif sistem olarak isimlendirilir ve bir güçlendiriciye bağlan-maları gerekir. Taşınabilir müzik cihazlarının kulaklık yuvaları çoğu zaman NF (tür: alçak frekans, alm: Niederfrequenz) adı verilen güçlendiriciler ile beslenir.
Elektrostatik Özel Biçim
Elektrostatik kulaklıklar masraflı ve pahalı özel biçimler olarak fanatikler tarafından sevilmektedir: Ters yönlü olarak işletilen kondensatör mikrofonu gibi çalışan prensip, bunun için yüksek bir gerilim değeri gerektirmekte olup, bu değer özel bir kulaklık yükselticisi tarafından sağlanır.
Kulaklık Bağlantısı
Kural olarak, kulaklıklar 6,3 veya 3,5 milimetre çapındaki bir kilit girişi (jack), küçük cihazlarda ise (örneğin MP3 çalarda) çoğu zaman 2,5 milimetre ile de bağlanabilirler.
Kablosuzdan Uzaktan İşletime Kadar Kulaklıklarda Özel Biçimler
Bazı üreticiler de kablosuz kulaklık sunmakta olup, bunlar kızılötesi veya bluetooth aracılığıyla Hifi sistemler veya örneğin iPod ile bağlanırlar. Özellikle kızılötesi modellerde, batarya ile işletilen entegre kızılötesi alıcılar ve güçlendiriciler gerekmektedir. Burada, sinyal hataları duyma duyusuna nadir sayılamayacak şekilde kayıba uğrarlar.
Ayrıca, piyasa içerisinde kablo üzerinden uzaktan işletim sağlayan kulaklıklar da mevcuttur.
Özel olarak rafine edilen kulaklık modelleri aktif ses yalıtımı sunar. Burada, kulaklığın dış yüzeyinde bulunan bir mikrofon dış gürültüleri alır ve entegre haldeki elektronik mekanizma sayesinde duyma alanı içerisinden bertaraf eder