HDMI
HDMI bağlantı noktası yüksek çözünürlüklü televizyon ve Blu-ray için vazgeçilmez bir unsurdur.
Elektronik eğlence aletleri sektörüne her geçen gün (DVD, DVB vs. gibi) daha fazla dijital bileşen ve formatlar katılmaktadır. Filmlerde veya ev sineması alanındaki görüntü ve ses kalitesi beklentileri sürekli artmaktadır. Bu nedenle sıradan bağlantı noktalarının ve kabloların dijital-analog ve analog-dijital dönüştürme imkanına ihtiyacı bulunmaktadır
Modern LED/LCD ve plazma televizyonlar, Blu-rayler, HD-DVD-Çalarlar, notebook ve tabletler HDMI bağlantısına sahiptir.
HDMI nedir?
19 kutuplu minyatür fişli tek bir kabloyla (HDMI - Yüksek Çözünürlüklü Mültimedya Ara Yüzü) tüm ses ve video verileri dijital olarak kalite kaybına uğramadan aktarılmaktadır. Ayrıca yüksek çözünürlüklü multimedya bağlantısında analog-dijital ya da dijital-analog dönüşümüne gerek kalmamaktadır ve kopya koruması HDCP (High-Bandwidth Digital Content Protection) teknolojisiyle sağlanmaktadır.
HDMI, HDTV (halihazırda en yüksek 1.080p çözünürlüğe kadar) dahil günümüzde eğlence elektroniğine ait bilinen tüm dijital video ve ses formatlarını kalite kaybı olmaksızın ve 2560x1600p 75 resim çözünürlüğüne kadar işlemektedir. Bunun yanında HDMI çok hızlıdır ve verileri toplam 5 GB’a kadar bant genişliğinde aktarmaktadır.
HDMI ayrıca eski sürümlerle uyumludur. Televizyonunuz HDMI girişine sahip değilse ve sadece örneğin DVI girişi varsa, yine de bir adaptörle HDMI çıkışlı bir cihaza bağlanabilmektedir. Bunun ön şartı ise DVI girişinin HDCP kopya korumasını desteklemesidir.
3 Boyutlu filmler ve bilgisayar oyunları
Biraz eskimiş olan HDMI 1.3 versiyonuna sahip cihazlar bile 3D Blu-ray sertifikalıdır. Ayrıca HDMI 1.3 sürümüne sahip uydu alıcılarını aygıt yazılımlarıyla 3D uyumlu hale getirmek mümkündür.
HDMI 1.4a sürümüyle birlikte HDMI bağlantı noktası stereoskopik televizyon yayınları ve 3D bilgisayar oyunlarının yayınlanmasına yönelik standartlarla genişletilmiştir. Formata veya aracıya bağlı olarak ilgili 3D sinyallerinin işlenmesi için farklı yöntemler kullanılmaktadır; Side-by-Side (yan yana) ya da Top-and-Bottom (alt alta). Buradaki görüntüler sol ve sağ göz için yan yana veya alt alta tek bir resimde aktarılmaktadır. Yan yana yöntemindeki münferit resimler için HDMI özelliği 50 ya da 60 Hertz frekansta 1.080i HDTV Çözünürlüğü öngörmektedir. Alt alta yönteminde ise münferit resim HDMI lisans hükümlerine göre seçmeli olarak 720p (aynı şekilde 50 veya 60 Hertz) veya 1.080p Full HD-Formatında (24 Hertz frekansta) çözünürlüğe sahip olmalıdır. Sinyallerin işlenebilmesi için de tabii ki uygun bir 3D televizyon gereklidir.
3D-Blu-rayler ve üç boyutlu bilgisayar oyunları için ise önceki HDMI 1.4 versiyonuyla özelleştirilen Frame-Packing-(çerçeve ambalajlama)-Yöntemi uygulama bulmaktadır. Burada da aynı alt alta yönteminde olduğu gibi görüntünün üst bölümünde sol göze ait ve alt bölümünde ise sağ göze ait görüntü bulunmaktadır. Fakat her iki görüntü de tam çözünürlükte olup (1280 × 720 Piksel=720p) bir boş alanla birbirinden ayrılmıştır. Buradan uygulamada 50, 59, 94 ve 60 Hertz resim frekansında 1280 × 1470 Piksel boyutunda resim meydana gelmektedir.
PlayStation 3’de 2010 yazından beri HDMI bağlantı noktasından 3D oyunlarını desteklemektedir.
Çevresel sesli yüksek çözünürlüklü görüntüler
Güncel HDMI 1.4a sürümüyle 75 Hertz frekansta azami 2560×1600 Piksel çözünürlük mümkündür. Ses konusunda ise PCM, Dolby Dijital, DTS, MPEG, DVD-Audio, SACD, Dolby Dijital Plus, TrueHD ve dts-HD formatları desteklenmektedir. HDCP (Yüksek Bant Genişliği Dijital İçerik Koruması / High-Bandwidth Digital Content Protection) kopya koruması HDMI ile birlikte geliştirilmiştir ve buna uygun olarak HDMI tarafından desteklenmektedir.
HDMI ayrıca çok hızlıdır ve güncel 1.4a sürümünde verileri azami saniyede 8 GB bant genişliğiyle aktarmaktadır.
HDMI ayrıca eski sürümlerle uyumludur. Televizyonunuz HDMI girişine sahip değilse ve sadece örneğin DVI girişi varsa, yine de bir adaptörle HDMI çıkışlı bir cihaza bağlanabilmektedir. Bunun ön şartı ise DVI girişinin HDCP kopya korumasını desteklemesidir.
Formatlar ve çerçeve şartları
Cihazınıza yönelik bir kablo almak istediğinizde üretici tarafından hangi formatın öngörülmüş olduğunu incelemelisiniz, zira HDMI 1.1, 1.2, 1.3, 1.3a, 1.4 ve 1.4a sürümleri aktarma bant genişliği ve fiş modeli konusunda farklılıklar göstermektedir. HDMI 1.1/1.2 sürümlerinde fiş türleri A ve B tipi olarak ayrılmaktadır. HDMI 1.3 ise C tipiyle birlikte ayrıca kompakt cihazlara yönelik ufak bir fiş içermektedir. HDMI 1.3a/b/c Mini-HDMI ile bir C tipi ve 1.4 ile 1.4a sürümleriyse Mikro-HDMI ile ayrıca bir de D tipini sunmaktadır. Mini-HDMI birçok modern kamerada kullanım bulmaktadır. Genelde HD cihazlarının yanında bir ucunda normal HDMI fişiyle diğer ucundaysa Mini HDMI fişinin bulunduğu kablo birlikte verilmektedir.
Hatasız bir sinyal aktarımı ve uygun bir resim ve ses çıkışı için kablo kalitesi ve HDMI alıcısının alıcı özellikleri ile görüntü formatı önemlidir. Kısa mesafelerde (5 Metre) ortalama kablolar azami çözünürlüğü (HDMI 1.1 veya 1.2’de 1080p) kayıpsız aktarmaktadır. HDMI 1.2 veya 1.3 kabloları 165 MHz veya 340 MHz’e kadar piksel frekanslarını aktarmak zorundalar ve bunun için daha iyi yüksek frekans özelliklerine ihtiyaç duymaktadırlar.
Geliştirme
HDMI’ın geleceği güvende kabul edilmektedir, zira güncel cihazlar bu teknolojinin potansiyelini halen tamamen kullanamamaktadır. Bugün en yüksek çözünürlüğe sahip HDTV-modelleri bile HDMI tarafından sunulan bant genişliğinin sadece yarısını kullanmaktadır.